Ietniegïele, aadtjen båateme maanah jïh learohkh

Modersmål, nyanlända barn och elever

Maanide jïh noeride jeatjah ietniegïeline enn sveerjengïele Upmejen tjïelte faala ovmessie såarhth ööhpehtimmieh jïh dåarjoeh våaroemistie maanan daarpoe. Ietniegïele vihkeles maanan identiteetese jïh jïjtjedomtesasse jïh våarome maanan lïeremasse. Dïhte dorje maana sov mubpiengïelem jïh jeatjah skuvle-aamhtesh aelhkebe.

Ietniegïeleööhpehtimmie jïh ietniegïeledåarjoe

Ietniegïelen ulmie maana buerie vuekine edtja barkoem skuvlesne nåhtadidh jïh seamma aejkien sov guektiengïeledh identiteetem jïh maahtoem evtiedidh. Edtja sjïehteles vuekine barkedh guktie learohken persovneles evtiedimmiem skreejredh jïh learohken jïjtjedomtesem nænnoestidh. Dah lohkehtæjjah gïeh ietniengïeline ööhpehtidh daamhtaj båetieh seamma kultuvredajveste goh dah learohkh. Ietniegïelelohkehtæjjah buerie maahtoem sveerjen gïelesne jïh sveerjen siebriedahkem damtedh.

Ietniegïeledåarjoe gååvnese maanide aarhskuvle-aaltarisnie jïh daate maanan aarhskuvlesne 60 minudth våhkosne. Ietniegïeleööhpehtimmie sjïere faage maadthskuvlesne jïh jåarhkeskuvlesne jïh dïhte gaskem 40 jïh 70 minudth jis learohke maadthskuvlesne jallh jåarhkeskuvlesne.

Krïevemh ietniengïelem lohkedh

Reaktam åådtje ietniegïeledåarjoe/ietniegïeleööhpehtimmie dellie kreava akte maanan åelijste/eejtegistie jallh gåabpatjahkh jeatjah ietniegïele åtna enn sveerjengïele jïh maanan gïelem aarkebiejjien åtna. Maana aarhskuvle-aaltarisnie tjuara golme jaepien illeme jis galka ietniegïeledåarjoem åadtjodh.

Dah krïevemh aaj:

• Maana/learohke maadthmaahtoem gïelesne åtna
• sjïehteles lohkehtæjja gååvnese
• unnemes vïjhte maanah/learohkh åvtetjaalasovveme

Adopteradamme maanide jeatjah ietniegïeline ij gïele daarpesjh aarkebiejjien gïelem årrodh.

Nasjovnellen unnebelåhkoegïelh, sjïere nænnoestimmieh

Maanide jïh learoehkidie nasjovnellen unnebelåhkoegïeline saemien, meänkieli, romani chib, jiddisch jallh såevmiengïele sjïere njoelkedassh. Ietniegïeleööhpehtimmiem edtja faaledh jïlhts gïele ij leah maanan aarkebeajjetjen gïele gåetesne jïh jis ajve akte learohke tjaalasåvva.

Learoehkidie saemiengïelesne saemieskuvlen kuvsjesoejkesje.

Aadtjen båateme maanah jïh learohkh

Maanah jïh noerh aadtjen Sveerjese båateme nuepiem åadtjoeh meatan ryöjremen-aarhskuvlem jallh ööhpehtimmiem aadtjen båateme. Aadtjen båateme maadthskuvlelearohke aalka aktem Upmejen skuvline: Hedlundaskuvle learoehkidie aarhskuvleklaasseste jaepiekuvsje 6:se jïh Tegen centraleskuvle learoehkidie jaepiekuvsjine 7-9. Soptsestallemen mænngan dåastojereereminie learohkh maehtieh aelkedh ryöktesth jeatjah skuvlesne maam åelieh veeljeme. Noerh jåarhkeskuvle-aaltarisnie aelkieh gïeleintroduksjovnine.

“Ryöjremenskuvle” aarhskuvle aadtjen båateme maanide jeatjah laantijste.  “Ööhpehtimmie aadtjen båetijidie sjïere ööhpehtimmiedåehkesne” maadthskuvledåehkieh aadtjen båateme learoehkidie jeatjah laantijste. Maanah jïh noerh darjoeminie leah guessiedotkiji maanah Upmejen universiteetesne, baataræjjaj, asyjleohtsijh jallh sijsjuhtiji maanah gïeh ovmessie sjïeki åvteste Sveerjese båateme.

Maanide åenehks tïjjem Upmejisnie årroeh

Maanah fuelhkine mah åenehks tïjjem Upmejisnie årroeh vuesiehtimmien gaavhtan guessiedotkiji maanah, reaktam utnieh maanahoksese jïh skuvlem vaedtsieh. Upmeje aaj jïjjegaahpode darjome maanide 1-12 jaepieh jis åelieh berkieh iehkeden, jïjjen jïh hïeljen. Hedlundaskuvle Upmejen jarngesne dåastohte learohkh gïeh sijhtieh sveerjen gïelem lïeredh. Upmejen aaj Gïele-aarhskuvle jïh Gïeleskuvle mah faelieh ööhpehtimmiem jeatjah gïeline. Ij skuvlem faalh eejehtimmesne gosse skuvlem dahpa. Maanahokse giesie-eejehtimmesne kreava åelieh leah ohtseme jïh sijjiem faaleme aarhskuvlesne jallh eejehtsgåetesne.